दो हजार रुपये नोट बदलने के लिए दिशा-निर्देश, फिर भी काला बाजार में काला धन, ऐसे बदल रहे हैं लोग

हैदराबाद: भारतीय रिजर्व बैंक (RBI) ने हाल ही में दो हजार रुपये के नोटों पर अहम फैसला लिया है। घोषणा की है कि दो हजार रुपये नोट चलन से वापस ले लिए जाएंगे। 30 सितंबर तक लोगों के अपने पास के दो हजार रुपये के नोटों को बैंकों और आरबीआई के क्षेत्रीय कार्यालयों में बदलने का सुझाव दिया है।

एक दिन में (एक लेनदेन) 20 हजार रुपये ही बदलने की अनुमति है। यानी सिर्फ 10 नोट ही बदले जा सकेंगे। नतीजतन, काला धन छिपाने वाले सोच में पड़ गये है कि वे अपने पास के दो हजार रुपये के नोट कैसे बदलें? इसके लिए नये-नये रास्ते तलाश रहे हैं। इसी क्रम में ही सोना खरीदने पर फोकस किया।

खबरे आ रही हैं कि ब्लैक मार्केट में ब्लैक मनी से सोना खरीदा जा रहा है। मौजूदा समय में खुले बाजार में 10 ग्राम सोने की कीमत 61 हजार रुपये है। लेकिन बताया जाता है कि 2000 रुपये नोट (काला धन) को बदलने के लिए वे 65,000 से 68,000 रुपए भाव से ब्लैक मार्केट में खर्च कर आधा किलो या एक किलो सोना खरीद रहे हैं। कहा जा रहा है कि रिजर्व बैंक की घोषणा के बाद से 2,000 रुपये के नोटों को बदलने पर काला बाजारी करने वालों की संख्या में इजाफा हुआ है।

इस अवसर को कुछ स्वर्ण व्यापारी लाभ उठाने का सोच रहे है। पता चला है कि व्यापारी स्वयं कीमत तय कर रहे हैं और मन माने ढंग से बेच रहे हैं। बताया जा रहा है कि हैदराबाद के सिकंदराबाद, आबिड्स, कोठी व अन्य इलाकों में यह कारोबार जोरों पर चल रहा है। केंद्र सरकार ने घोषणा की है कि वह 1 अप्रैल से बिना हॉलमार्किंग वाले सोने की खरीद-बिक्री पर रोक लगा देगा। इस पृष्ठभूमि में मिलियन डॉलर का सवाल यह है कि अवैध तरीके से सोना बेचने और खरीदने वालों की पहचान कैसे की जाएगी।

दूसरी ओर 2000 रुपये के नोट बदलने के लिए लोग बैंकों और एटीएम के सामने लंबी कतारों में खड़े हैं। हालांकि दो हजार रुपये के नोट ज्यादा लोगों के पास नहीं हैं। लेकिन जिन लोगों के पास ये नोट हैं, वे नोट बदलने की कोशिश में लगे हैं। लोग इन नोटों को ज्यादातर पेट्रोल पंप, फूड ऐप, वाइन में बदलने की कोशिश कर रहे हैं।

लीडिंग फूड डिलीवरी कंपनी Zomato ने खुलासा किया कि खाना ऑर्डर करने वाले 70 फीसदी ग्राहक 2,000 के नोट दे रहे हैं। पेट्रोल पंपों पर भी 100 रुपये पेट्रोल के बदले 2000 रुपये के नोट दे रहे हैं। आम लोग अपने-अपने तरीके से दो हजार रुपये के नोटों की अदला-बदली कर रहे हैं।

संबंधित खबर :

రూ. 2 వేల నోట్ల మార్పిడికి సరికొత్త మార్గాలు

హైదరాబాద్: రెండు వేల రూపాయల నోట్లపై ఇటీవల రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) కీలక నిర్ణయం వెల్లడించింది. ఆ నోట్లను చలామణి నుంచి ఉపసంహరించుకుంటున్నట్లు ప్రకటించింది. సెప్టెంబర్ 30 వరకు ప్రజలు తమ వద్ద ఉన్న రూ. 2 వేల నోట్లను బ్యాంకులు, ఆర్బీఐ ప్రాంతీయ కార్యాలయాల్లో మార్చుకోవాలని సూచించింది.

ఒకరోజులో (ఒక లావాదేవీ) రూ. 20 వేల చొప్పున మాత్రమే మార్చుకునేందుకు వీలు కల్పించింది. అంటే 10 నోట్లను మాత్రమే మార్చుకునే అవకాశం ఉంది. దీంతో నల్లదనం దాచుకున్న వారు తమ వద్ద ఉన్న రూ. 2 వేల నోట్లను ఎలా మార్చుకోవాలా ? అని ఆలోచిస్తున్నారు. అందుకోసం కొత్త దారులు వెతుకుతున్నారు. ఈక్రమంలోనే బంగారం కొనుగోళ్లపై దృష్టిసారించారు.

బ్లాక్ మనీతో బ్లాక్ మార్కెట్‌లో బంగారాన్ని కొనుగోలు చేస్తున్నట్లు తెలిసింది. ప్రస్తుతం ఓపెన్ మార్కెట్‌లో 10 గ్రాముల బంగారం ధర రూ.61 వేల దాకా ఉంది. అయితే 2 వేల నోట్లను (బ్లాక్ మనీ) మార్చుకునేందుకు గాను బ్లాక్ మార్కెట్‌లో రూ.65వేల నుంచి 68వేల వరకు వెచ్చించి అర కిలో, కిలో చొప్పున కొనుగోలు చేస్తున్నట్లు సమాచారం. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ప్రకటన చేసిన నాటి నుంచే 2 వేల నోట్ల మార్పిడిపై బ్లాక్‌ మార్కెట్‌కు సంప్రదింపులు పెరిగినట్లు తెలుస్తోంది.

ఈ అవకాశాన్ని సొమ్ము చేసుకోవాలని కొందరు బంగారం వ్యాపారులు భావిస్తున్నారు. వారే తమకు నచ్చిన ధరను నిర్ణయించి ఇష్టమెుచ్చినట్లు అమ్మేస్తున్నట్లు తెలిసింది. హైదారాబాద్‌లోని సికింద్రాబాద్, అబిడ్స్‌, కోఠి తదితర ప్రాంతాల్లో ఆ దందా గుట్టుచప్పుడు కాకుండా జోరుగా సాగతున్నట్లు సమాచారం. హాల్‌ మార్కింగ్‌ లేని బంగారు అమ్మకాలు, కొనుగోళ్లపై ఏప్రిల్‌ ఒకటి నుంచి నిషేధం విధిస్తున్నట్లు కేంద్రం ప్రకటించింది.ఈ నేపథ్యంలో ఇలా అక్రమ పద్ధతుల్లో బంగారం విక్రయాలు, కొనుగోళ్లు చేసేవారిని ఎలా గుర్తిస్తారన్నది ప్రస్తుతం మిలియన్ డాలర్ల ప్రశ్న.

ఇక 2 వేల నోట్లను మార్పిడి చేసుకునేందుకు జనం బ్యాంకులు, ఏటీఎంల ముందు బారులు తీరుతున్నారు. ఈ నోట్లు ప్రజల వద్ద ఎక్కువగా లేనప్పటికీ అవి దాచుకున్న కొందరు మాత్రం నోట్లను మార్చుకునే ప్రయత్నాల్లో నిమగ్నమయ్యారు. చాలా వరకు పెట్రోల్ బంకులు, ఫుడ్ యాప్స్, వైన్స్‌లలో ఈ నోట్లను మార్చుకునేందుకు ప్రజలు ప్రయత్నిస్తున్నారు.

ఫుడ్ ఆర్డర్ చేసిన 70 శాతం మంది కస్టమర్లు 2 వేల నోట్లు ఇస్తున్నట్లు ప్రముఖ ఫుడ్ డెలవరీ సంస్థ జొమాటో వెల్లడించింది. పెట్రోల్ బంకుల్లోనూ 100 పెట్రోల్ కొట్టించుకొని2 వేల నోటు ఇస్తున్నట్లు తెలిసింది. ఇలా సామాన్యులు తమకు తోచిన మార్గాల్లో నోట్లను మార్పిడి చేసుకుంటున్నారు. (ఏజెన్సీలు)