भारतीय मान्यता के अनुसार प्रत्येक वर्ष का एक नाम होता है। ऐसे साठ वर्षो की एक आवृत्ति होती है। इसीलिए तेलुगु भाषियों के लिए षष्टिपूर्ति अत्यंत महत्वपूर्ण उत्सव है। अर्थात जिस नाम के वर्ष में पैदा हुए हैं, उस वर्ष में दुबारा प्रवेश करना।
इस वर्ष का नाम है- क्रोधि। युग की आदि =युगादि। यह शब्द धीरे-धीरे उगादि हो गया है। तेलुगु भाषा भाषियों के लिए नव वर्ष उगादि से आरंभ होता है। अन्य त्योहारों के समान इस दिन भी घर की साफ-सफाई, नूतन वस्त्र धारण, पकवान-मिष्टान बनाना होते ही हैं। यहां कुछ विशेष उल्लेखनीय बातों के बारे में ध्यान दिलाना चाहती हूँ।
स्नान के पश्चात सबसे पहले प्रसाद के रूप में भगवान को समर्पित उगादि पच्चडि का सेवन (खाली पेट) करना चाहिए। इसमें छः स्वाद होते हैं-
1- मीठा-नया गुड/गन्ने के टुकड़े।
2- नमक
3- खट्टा – नई इमली
4- कसैला- कैरी
5- तीखा- हरी मिर्च
6- कड़वा- नीम के फूल
इनके छोटे-छोटे टुकड़े बनाकर मिलाते हैं। मिलाने पर रस निकलता है। साहित्य के विद्यार्थी भरत मुनि के रस सिद्धान्त को अवश्य स्मरण करते हैं। क्योंकि इन सबका सम्मिश्रण ही साहित्य है। समाज के हित को लेकर चलने वाला और मन को रसास्वादन कराने वाला! ये सारे प्राकृतिक स्वाद हैं। यह जीवन के सुख और दुःखों का सम्मिश्रण प्रतीकात्मक है।
यह स्वास्थ्य के लिए अत्यंत लाभदायी है। ऋतु परिवर्तन के आरंभ में इसका सेवन शरीर को व्याधियों से लडने के लिए तैयार रखता है। इसे पकाने की आवश्यकता नहीं। आयुर्वेद में कहा गया है कि आज से आरंभ होने वाले वसन्त नवरात्रियों में प्रतिदिन लेना अधिक लाभ दायी होता है। राम नवमी के दिन भी काली मिर्च, इलायची और गुड के सम्मिश्रण का रस पिलाया जाता है। क्योंकि, उष्णं उष्णेन शीतलम! इस दिन आप अपने इष्ट देव की पूजा कीजिए। मन चाहे पकवान बनाकर खाइए।
शाम के समय पंचांग श्रवण होता है। इसमें हर राशि वालों के वर्ष भर के फल सुनाये जाते हैं। साथ में समूचे देश का राशिफल, शासक का राशिफल भी कहा जाता है। सम्मान और अपमान की मात्रा, वर्ष भर में आने वाले ग्रहण, होने वाली वर्षा, उगने वाली फसल की मात्रा, कष्ट देने वाली प्राकृतिक विपदायें, पशु और मनुष्यों की जनसंख्या के क्षय और वृद्धि के बारे में, शुभ मुहूर्त, शुक्र और गुरु तारा के अस्त आदि का ब्योरा मिलता है।
आश्चर्य होता है कि कितने सही ढंग से हर चीज की गणना कर, निर्धारित करने की क्षमता हमारे पास है, जिसे हम समझ नहीं पा रहे हैं। जिस दिन उगादि पर्व पडता है, उस दिन के अधिपति, उस वर्ष का राजा है। अबकी बार उगादि 9 अप्रैल 2024 मंगलवार के दिन होने के कारण इस वर्ष का राजा मंगल है। गोचार के आधार पर सारी गणना होती है।
पंचम स्वर में गाने वाले कोयल का गान सुनने के लिए लोग ललाइत रहते हैं, जो वसन्त के आगमन पर ही सुना जा सकता है। वरना काक और पिक का अंतर कौन जाने? उगादि पर विशेष रूप से स्थान-स्थान पर, विश्व भर के तेलुगु भाषियों के कई कवि सम्मेलन, साहित्यिक स्पर्धायें, कवियों/साहित्यकारों का सम्मान होना बहुत गर्व की बात है। यह कहना अतिशयोक्ति नहीं कि उगादि और वसन्त ऋतु के लिए कवि कोकिल भी अपने काव्य पाठ करने के लिए प्रतीक्षा करते हैं। आशा करते हैं कि यह वर्ष हम सब के लिए आनंद दायक सिद्ध होगा। पुनः सभी को नव वर्ष की शुभकामनाएं।
लेखिका डॉ सुमन लता
ప్రస్తుత సమాజంలో పండగల ప్రాముఖ్యత గురించి చాలా మందికి తెలియడం లేదు. కానీ అసలైన కొత్త సంవత్సరం అంటే ఉగాది. భారతీయ సాంప్రదాయం ప్రకారం శుక్ల పాడ్యమి రోజున సృష్టి నిర్మాణం జరిగిందని పూర్వీకుల నమ్మకమన్నారు. అదే రోజున రైతన్నలు దుక్కి దున్ని వ్యవసాయ పనులకు శ్రీకారం చుడతారు. ఉగాది అంటే యుగానికి ఆది. తెలుగు నూతన సంవత్సరంగా పిలిచే ఉగాది షడ్రుచుల పచ్చడితో ప్రారంభమవుతుంది. చిగురించే పచ్చని కొమ్మలతో వేప పూతలు, మామిడి పిందెలతో ఈ పండుగ వాతావరణం ఉంటుంది.
వసంత రుతువు ప్రారంభమై చెట్ల పచ్చని చిగురులు కోయిలల మధ్య నూతన సంవత్సరం ప్రారంభమవుతుంది. ఉగాది రోజున కొత్త పనులకు శ్రీకారం చుట్టి.. శుభకార్యాలను ప్రారంభిస్తారు. ఇలా తెలుగు రాష్ట్రాల్లోని ప్రజలందరూ మొట్టమొదటగా జరుపుకునే పండుగ ఉగాది. ఉగాది రోజున ఉదయాన్నే లేచి ఇంటిని శుభ్రపరచుకొని తలస్నానం ఆచరించి నూతన వస్త్రాలు ధరించి మట్టితో తయారుచేసిన కుండను తీసుకొని వచ్చి దాన్ని పసుపు.. కుంకుమలతో అలంకరించాలి. మామిడి ఆకులను తోరణాలు కట్టాలి. ఇంటి గుమ్మాలను పసుపు.. కుంకుమ పెట్టాలి. ఆ తరువాత ఇంట్లో దేవుడి దగ్గర ఇష్టమైన దేవతను.. కుల దేవతను పూజించాలి.
మామిడి ఆకులతో కంకణాలు తయారుచేసుకోవాలి. కంకణాలను పచ్చటి కుండకు కట్టి.. ఇంట్లోని సభ్యులందరూ కంకణాలను ధరించాలి. కొత్త చింతపండు తీసుకుని వచ్చి నీటిలో వేసి నానబెట్టి బెల్లం కలపాలి. వేప పువ్వు ,వగరుగా ఉన్న మామిడి పిందెల ముక్కలను ,కొంచెం ఉప్పు, కారం వేసి ఉగాది పచ్చడి తయారు చేసి మోదుగు ఆకులను డొప్పలు ( చిన్న పాత్రలాగా) మలచి దానిలో పోసి దేవుళ్లకు నైవేద్యంగా పెట్టాలి. అన్నదాతలు ఉగాది రోజున ..పొలం వద్ద నూతన పనులు ప్రారంభిస్తారన్నారు. రైతులతో పాటు తెలుగు రాష్ట్ర ప్రజలందరూ ప్రీతికరంగా భావించే పండుగ ఉగాది అని పండితులు చెబుతున్నారు. తెలుగు రాష్ట్ర ప్రజలతో పాటు ఇతర రాష్ట్రాలలో కూడా వివిధ పేర్లతో ఈ నూతన సంవత్సరాన్ని జరుపుకుంటారు.
జీవితంలో వచ్చే కష్టసుఖాలను సమయమనంతో పాటించాలి. తీపి ,చేదు ,ఉప్పు, కారం, వగరు పులుపు ఈ ఆరు రుచులు కలిస్తేనే ఉగాది పచ్చడి. ఉగాది పచ్చడి తో పాటు భక్షాలు ప్రత్యేక వంటకంగా చేసుకుంటారు. ప్రకృతి అందించిన ఈ ఔషధ గుణాలు కలిగిన వాటిని స్వచ్ఛమైన కుండలో కలిపి ప్రసాదం ( పచ్చడి) చేసి కుటుంబ సభ్యులు స్వీకరించాలి. చిన్నపిల్లలు పెద్దల పాదాలకు నమస్కరించి వారి ఆశీస్సులు తీసుకోవాలి. ఉగాది రోజున గ్రామంలోని పూజారుల వద్దకు వెళ్లి నూతన పంచాంగం ఎలా ఉంది నూతన కార్యక్రమాలు ఏ సమయంలో ప్రారంభించాలి. పట్టణాల్లో అయితే ఇంటి పురోహితుల దగ్గరకు వెళ్లి ఆశీస్సులు తీసుకోవాలి. అలా కుదరని పక్షంలో దగ్గరలోని దేవాలయానికి వెళ్లి పూజారులకు దక్షిణ.. తాంబూలం ఇచ్చి ఆశీస్సులు తీసుకోవాలి. ఆ తరువాత భవిష్యత్తు గురించి పంచంగ శ్రవణం ద్వారా తెలుసుకోవాలి. (ఏజెన్సీలు)
