हैदराबाद: बाघों की लगातार हो रही मौत वन विभाग के अधिकारियों की कार्यशैली को दर्शाती है। अधिकारियों ने संयुक्त आदिलाबाद जिले में लगभग 12 बाघों की पहचान की है। दो दिन के अंदर दो बाघों की मौत से वन विभाग में हड़कंप मच गया है। बाघों की गतिविधियों को न भांपना और भोजन के अभाव में पशुओं को मारकर खाना बाघों की मौत का कारण है। महाराष्ट्र में बाघों की आबादी तेजी से बढ़ रही है। इसके चलते वे आवास के लिए तेलंगाना में प्रवेश कर रहे हैं। वे तिप्पेश्वर और ताडोबा टाइगर रिजर्व से आदिलाबाद वन में यहां आ रहे हैं।
हालाँकि संयुक्त आदिलाबाद जिले में काव्वाला बाघ अभयारण्य है, लेकिन उचित गलियारे की कमी के कारण यह वहाँ नहीं जा पा रहा है। 8-10 बाघ कोमुरम भीम आसिफाबाद जिले के सिरपुर जंगलों में बस गए हैं, जबकि अन्य चार या पांच बाघ महाराष्ट्र के ताडोबा अभयारण्यों की ओर पलायन कर रहे हैं। बहरहाल, यह बात साफ हो रही है कि भले ही बाघ लगातार इस ओर आ रहे हैं, लेकिन वन अधिकारियों को इसकी जरा भी परवाह नहीं है। बाघों की मौत से यह स्पष्ट हो गया है कि बाघों की सुरक्षा के लिए उचित सुरक्षा उपाय करने में विफल हो रहे हैं।
कुछ दिन पहले इसी इलाके में पांच बाघों को कैमरे में रिकॉर्ड किया गया। इसमें दो बाघों की मौत हो गयी और बाकी बाघों का क्या हुआ? क्या वे भी मर चुके हैं? या वे जीवित हैं? यह पता नहीं है। एक बाघ का समुदाय अपनी सोसायटी में एक और बाघ का आना बर्दाश्त नहीं कर सकता। इसके कारण बाघों के बीच अपने आवास के लिए भीषण लड़ाई होती है। ऐसी राय है कि बाघों की गतिविधियों पर लगातार नज़र रखने और उन्हें महसूस करने से इस लड़ाई को रोका जा सकता है। लेकिन, कई लोग शिकायत कर रहे हैं कि अधिकारी इसे ट्रैक करने में पूरी तरह से विफल हो रहे हैं। बाघों की मौत के सिलसिले ने वन अधिकारियों की हर कदम पर लापरवाही को उजागर किया है।
जब बाघ मर जाते हैं तो अधिकारी हरकत में आते हैं और फिर स्थिति शांत हो जाती है। कहां जा रहे हैं बाघ, जंगल में कितने बाघ हैं, इस पर नजर रखने के लिए अधिकारियों ने टाइगर ट्रैकर नियुक्त किए हैं। आसिफाबाद जिले में 220 लोग काम कर रहे हैं। वे दस माह से बिना वेतन के परेशानियों का सामना कर रहे हैं। खबर है कि वेतन नहीं मिलने से कई लोग ड्यूटी पर नहीं आ रहे हैं।
इस पृष्ठभूमि में बाघों की गतिविधियों की सटीक जानकारी उस विभाग के अधिकारियों के पास उपलब्ध नहीं है। एनसीटीए अधिकारियों ने वन अधिकारियों द्वारा बाघों की गतिविधियों पर प्रतिक्रिया नहीं देने पर अपना गुस्सा व्यक्त किया। राष्ट्रीय संरक्षण बाघ प्राधिकरण के अधिकारी यह निष्कर्ष निकला है कि बड़े बाघों की आबादी बढ़ रही है और वन क्षेत्र कम है। इसके चलते बाघ प्रति सप्ताह एक पशु को खा रहे हैं। इन बातों को ध्यान में रखते हुए वन अधिकारी बाघों के गलियारे पर ध्यान केंद्रित कर रहे हैं।
నిర్లక్ష్యం వల్లే తెలంగాణలో పులులు చనిపోతున్నాయి
హైదరాబాద్: వరుస పులుల మరణాలు అటవీ శాఖ అధికారుల పని తీరుకు అద్దం పడుతున్నాయి. ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో దాదాపు 12 పులులు ఉన్నట్లు అధికారులు గుర్తించారు. రెండు రోజుల వ్యవధిలో రెండు పులులు మృత్యువాత పడిన ఘటన అటవీ శాఖలో కలకలం రేపుతోంది. పులుల కదలికలను పసిగట్టకపోవడం, ఆహారం దొరక్క పశువులను చంపితినడం పులుల మరణానికి కారణం అవుతోంది. మహారాష్ట్రలో పులుల సంతతి విపరీతంగా పెరిగిపోతోంది. దీంతో అవి ఆవాసం కోసం తెలంగాణలో అడుగుపెడుతున్నాయి. అటు తిప్పేశ్వర్, తడోబా పులుల సంరక్షణా కేంద్రం నుంచి ఇటు వైపు వస్తున్నాయి.
ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో కవ్వాల పులుల అభయారణ్యం ఉన్నప్పటికీ సరైన కారిడార్ లేకపోవడంతో అటు వైపు వెళ్లడం లేదు. కొమురం భీం ఆసిఫాబాద్ జిల్లాలోని సిర్పూర్ అడవుల్లో 8-10 పులులు స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకోగా మరో నాలుగైదు మహారాష్ట్ర తాడోబా అభయారణ్యాలకు రాకపోకలు సాగిస్తున్నాయి. అయితే, ఇటు వైపు నిత్యం పులులు వస్తున్నా వాటి గురించి ఏ మాత్రం పట్టించుకోవడం లేదనే విషయం స్పష్టం అవుతోంది. పులుల రక్షణలో సరైన భద్రతా చర్యలు తీసుకోవడంలో విఫలం అవుతున్నారని పులుల మరణాలు తేటతెల్లం చేస్తున్నాయి.
కొద్ది రోజుల కిందట ఈ ప్రాంతంలో ఐదు పులులు తిరుగుతున్నట్లు కెమెరాలో రికార్డు అయ్యింది. దీంట్లో రెండు పులులు మరణించాయి. మరి మిగతా పులులు ఏమయ్యాయి. అవి కూడా మృత్యువాత పడ్డాయా? లేక జీవించే ఉన్నాయా..? అనేది తెలియరావడం లేదు. తన సామాజ్య్రంలోకి ఇంకో పులి రావడం అసలు సహించదు. దీంతో తమ ఆవాసం కోసం పులుల మధ్య జరిగే పోరు భీకరంగా ఉంటుంది. నిరంతరం ట్రాక్ చేస్తూ పులుల కదలికలను పసిగడితే ఈ పోరును నిలువరించవచ్చనే అభిప్రాయాలు ఉన్నాయి. కానీ, ట్రాక్ చేయడంలో అధికారులు పూర్తిగా వైఫల్యం చెందుతున్నారని పలువురు దుయ్యబడుతున్నారు. వరుస పులుల మరణాలు అటవీ అధికారుల నిర్లక్ష్యాన్ని అడుగు అడుగడుగునా ఎత్తిచూపుతున్నాయి.
పులులు చనిపోయినప్పుడు అధికారులు హడావిడి చేయడం, ఆ తర్వాత పరిస్థితి సద్దుమణుగుతోంది. పులులు ఎటు వెళ్తున్నాయి అడవిలో ఎన్ని పులులు ఉన్నాయనే విషయం ఎప్పటికప్పుడు పసిగట్టేందుకు అధికారులు టైగర్ ట్రాకర్లను అధికారులు నియమించారు. ఆసిఫాబాద్ జిల్లాలో 220 మంది వరకు పని చేస్తున్నారు. వీరికి పది నెలలుగా వేతనాలు లేక ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. చాలా మంది విధులకు హాజరుకావడం లేదని తెలుస్తోంది.
ఈ నేపథ్యంలో పులుల కదలికల గురించి కచ్చితమైన సమాచారం ఆ శాఖ అధికారుల వద్దే అందుబాటులో ఉండటం లేదు. పులుల కదలికలపై అటవీ అధికారులు స్పందించక పోవడంపై ఎన్సీటీఏ అధికారులు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. పెద్ద పులుల సంతతి పెరుగుతుండడం, మరోవైపు అటవీ విస్తీర్ణం తక్కువగా ఉండడం, వారానికి ఒక పశువును పెద్దపులి తింటున్నట్టు నిర్ధారణకు వచ్చిన నేషనల్ కన్జర్వేషన్ టైగర్ అథారిటీ అధికారులు పెద్ద పులుల కారిడార్ పై దృష్టి సారిస్తున్నారు. (ఏజెన్సీలు)
