लाल सलाम: नक्सलाइट कटकम सुदर्शन की हार्ट अटैक से निधन, क्रांतिकारी परंपराओं के साथ अंतिम संस्कार

हैदराबाद: नक्सलाइट कटकम सुदर्शन (69) की तबीयत खराब होने के कारण निधन हो गया। मिली जानकारी के अनुसार, 31 मई को दंडकारण्य वन क्षेत्र में दिल का दौरा पड़ने से उनका निधन हो गया। सुदर्शन एक माओवादी रूप में आंदोलन के राह पर अपने स्वास्थ्य की भी परवाह किये बिना अंतिम सांस तक लड़ते हुए शहीद हो गए। दमा, मधुमेह और बीपी जैसी समस्याओं से जूझते हुए लोगों की मुक्ति के लिए अंतिम सांस तक लड़ते रहे।

माओवादी नेता अभय ने जारी एक बयान में कहा कि प्रजा मुक्ति गुरिल्ला सेना, कार्यकर्ताओं और सेना कमांडरों और सैकड़ों लोगों के साथ सुदर्शन स्मृति में एक स्मारक सभा आयोजत की गई इसके बाद क्रांतिकारी परंपराओं के साथ उनका अंतिम संस्कार किया गया। माओवादियों की केंद्रीय समिति ने देश के सभी हिस्सों, शिक्षण संस्थानों और औद्योगिक क्षेत्रों में 5 जून से 3 अगस्त तक नई लोकतांत्रिक क्रांति के लिए एक सशस्त्र व्यक्ति के रूप में लड़ने वाले सुदर्शन की याद में संस्मरण सभाओं का आयोजन करने का आह्वान किया है।

कटकम सुदर्शन का जन्म आदिलाबाद जिले के बेलमपल्ली में एक ग

रीब श्रमिक वर्ग के परिवार में हुआ था। उन्होंने अपनी प्राथमिक शिक्षा बेलमपल्ली में की। वरंगल में पॉलिटेक्निक की पढ़ाई की। सुदर्शन पहले से ही वरंगल जिले में बढ़ रही नक्सली गतिविधियों की ओर आकर्षित हो गये। वह 1975 में डॉ. कोल्लूर चिरंजीवी, मुप्पल्ला लक्ष्मण राव, मल्लोजुला कोटेश्वर राव और तुचरकांत भट्टाचार्य के साथ उस क्षेत्र में संपर्क बनाने के बाद कट्टरपंथी छात्र संघ में शामिल हो गए जहाँ कोंडापल्ली सीतारामय्या के नेतृत्व में नक्सल गतिविधियाँ बढ़ रही थीं। सुदर्शन ने विद्यालयों में आरएसयू के गठन में महत्वपूर्ण भूमिका निभाई। उसके बाद उन्होंने बेलमपल्ली क्षेत्र में एक दल के सदस्य के रूप में काम किया।

कटकम सुदर्शन पढ़ाई के साथ क्रांतिकारी साहित्य की भी पढ़ाई की। सुदर्शन ने सोचा- ‘मैं अपना जीवन नहीं हूँ… मुझे लोगों के लिएजीना और काम करना है।’ श्रमिकों के सामने आने वाली समस्याओं पर ध्यान केंद्रित किया। ग्रामीण क्षेत्रों में जमींदारों के अन्याय को देखने के बाद वह नक्सल में शामिल हो गया। 1978 में उन्होंने लक्सद्दिपेट और जन्नारम क्षेत्रों की माओवादी पार्टी के आयोजक के रूप में किसान आंदोलन का नेतृत्व किया। उन्होंने किसानों के मुद्दों पर लड़ाई लड़ी। इसके अलावा 1980 में उन्हें माओवादी पार्टी द्वारा आदिलाबाद जिला समिति के सदस्य के रूप में पदोन्नत किया गया। उसके बाद 1987 में कटकम सुदर्शन ने दंडकारण्य वन समिति का प्रतिनिधित्व किया।

1995 में उत्तरी तेलंगाना के विशेष क्षेत्रीय सचिव के रूप में कार्य करने वाले कटकम सुदर्शन ने निजामाबाद, मेदक, करीमनगर और आदिलाबाद जिलों में नक्सल गतिविधियों का विस्तार करने में महत्वपूर्ण भूमिका निभाई। 1996 में कटकम सुदर्शन ने निजामाबाद-करीमनगर जिलों की सीमा पर घने जंगल में एक प्रेस कॉन्फ्रेंस की थी। तब पुलिस ने कड़े प्रतिबंध लगा रखे थे और जंगल में कांबिंग कर रही थी। सुदर्शन ने पत्रकारों के साथ नक्सली आन्दोलन, क्रान्ति, जमींदारों के अन्याय पुलिस के साथ फर्जी मुठभेड़ तथा भविष्य में क्रान्ति की राजनीति का विश्लेषण किया था। उन्होंने पत्रकारों द्वारा पूछे गए सवालों का जवाब दिया।

उत्तरी तेलंगाना के जिलों में पुलिस दमन के समय में भी नक्सल गतिविधियों का विस्तार करने वाले कटकम सुदर्शन को 2001 में पार्टी ने दूसरी बार केंद्रीय कमेटी का सदस्य चुना। उसके बाद उन्होंने 2017 तक केंद्रीय क्षेत्रीय ब्यूरो सचिव के रूप में कार्य किया। बाद में उन्होंने विभिन्न स्वास्थ्य समस्याओं के कारण अपने कर्तव्यों से दूर हो गये। गुरिल्ला युद्ध के अनुभवी कटकम सुदर्शन ने आनंद, मोहन और वीरेंद्रजी जैसे विभिन्न नामों से काम किया।

2013 में छत्तीसगढ़ के सुकमा जिले में माओवादी हमले में 27 लोग मारे गए थे। कटकम सुदर्शन इस बड़े हमले के पीछे रणनीतिकार थे। उन्होंने कुछ समय के लिए एक शिक्षक के रूप में भी काम किया। तत्कालीन आदिलाबाद जिला सीपीआई (माओवादी) सचिव साधना से शादी की थी।

రెడ్ సెల్యూట్: నక్సలైట్ కటకం సుధర్శన్ గుండెపోటుతో మృతి

హైదరాబాద్: నక్సల్ కటకం సుధర్శన్ (69) ఆనారోగ్యంతో మరణించారు. మే 31న దండకారణ్య అటవీ ప్రాంతంలో గుండెపోటుతో ప్రాణాలు వదిలారు. ఉద్యమ బాటలో ఆనారోగ్యాన్ని లెక్క చేయకుండా లొంగుబాటు ఆలోచనకు దూరంగా కొన ఊపీరి ఉన్నంత వరకు మావోయిస్ట్ నక్సలైట్ గా పోరాటాలు చేసి చివరి శ్వాష వదిలారు సుధర్శన్. దీర్ఘకాలిక శ్వాసకోశ వ్యాధి, డయాబెటీస్, బీపీ వంటి సమస్యలతో బాధపడుతున్న అతను ప్రజావిముక్తి కోసం పోరాటం చేస్తూ ప్రాణాలు వదిలారు.

మృత్యువును ముద్దాడిన సుధర్శన్ కు ప్రజా విముక్తి గెరిల్లా సైన్యం, కార్యకర్తలు, దళ కమాండర్లతో పాటు వందలాది మంది స్మారక సభ నిర్వహించిన అనంతరం విప్లవ సాంప్రదాయాలతో అంత్యక్రియలు నిర్వహించినట్టు మావోయిస్టు నేత అభయ్ పేర్కొన్నారు. నూతన ప్రజాస్వామిక విప్లవం కోసం సాయుధుడిగా పోరాటం చేసిన సుధర్శన్ స్మారక సభలు జూన్ 5 నుంచి ఆగస్టు 3 వరకు దేశ వ్యాప్తంగా అన్ని ప్రాంతాల్లో, విద్యా సంస్థల్లో పారిశ్రామిక ప్రాంతాల్లో నిర్వహించాలని మావోయిస్టు కేంద్ర కమిటీ పిలుపునిచ్చింది.

ఆదిలాబాద్ జిల్లా బెల్లంపల్లిలో నిరుపేద కార్మిక కుటుంబంలో జన్మించిన కటకం సుదర్శన్ బెల్లంపల్లిలోనే ప్రాథమిక విద్యను అభ్యసించారు. వరంగల్‌లో పాలిటెక్నిక్ చదివారు. అప్పటికే వరంగల్ జిల్లాలో విస్తరిస్తున్న నక్సల్స్ కార్యకలపాల పట్ల ఆకర్శితుడయ్యారు సుధర్శన్. కొండపల్లి సీతారామయ్య నాయకత్వంలో నక్సల్స్ కార్యకలపాలు విస్తరిస్తున్న ఆ ప్రాంతంలో డాక్టర్ కొల్లూర్ చిరంజీవి, ముప్పల్ల లక్ష్మన్ రావు, మల్లోజుల కోటేశ్వర్ రావు, తుచర్ కాంత్ బట్టాచార్య లాంటి వారితో ఏర్పాడిన పరిచయంతో 1975లో రాడికల్ విద్యార్థి సంఘంలో చేరారు. విద్యాలయాలలో ఆర్ ఎస్ యు నిర్మాణంలో సుదర్శన్ కీలక పాత్ర పోషించారు. ఆ తరువాత బెల్లంపల్లి ప్రాంతంలో దళ సభ్యుడిగా ఆయన పనిచేశారు.

కటకం సుధర్శన్ చదువుతునే విప్లవ సాహిత్యం చదివాడు. ‘నేను నా జీవితం కాదు.. నేను ప్రజల కోసం పని చేయాలి’ అని భావించిన సుధర్శన్ సింగరేణి కార్మికులు ఎదుర్కొనే సమస్యలపై దృష్టి పెట్టారు. గ్రామీణ ప్రాంతాలలో భూస్వాముల ఆగడాలు పెరిగి పోవడాన్ని ప్రత్యక్షంగా చూసిన అతను నక్సల్స్ దళంలో చేరారు. 1978లో లక్షెట్టిపేట, జన్నారం ప్రాంతాల మావోయిస్టు పార్టీ ఆర్గనైజర్‌గా రైతాంగ ఉద్యమాన్ని ముందుండి నడిపించారు. రైతుల సమస్యలపై సమరం చేశారు. అలాగే 1980లో ఆదిలాబాద్ జిల్లా కమిటీ సభ్యుడిగా ప్రమోట్ చేసింది మావోయిస్టు పార్టీ. ఆ తరువాత 1987లో దండకారణ్య ఫారెస్ట్ కమిటీకి కటకం సుధర్శన్ ప్రాతినిథ్యం వహించారు.

1995లో ఉత్తర తెలంగాణ స్పెషల్ జోనల్ కార్యదర్శిగా పనిచేసిన కటకం సుధర్శన్ నిజామాబాద్, మెదక్, కరీంనగర్, ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో నక్సల్స్ కార్యకలపాలు విస్తరించడంలో కీలకంగా వ్యవహరించారు. పోలీసులు తీవ్ర నిర్బంధం ప్రవేశ పెట్టి అడవంతా గాలిస్తున్న తరుణంలో కూడా 1996లో నిజామాబాద్–కరీంనగర్ జిల్లాల సరిహద్దులోని దట్టమైన అడవిలో విలేకరుల సమావేశం ఏర్పాటు చేసారు కటకం సుధర్శన్. నక్సల్స్ ఉద్యమం, విప్లవం, భూస్వాముల ఆగడాలు, పోలీసుల బూటకపు ఎన్ కౌంటర్ లతో పాలు భవిష్యత్ లో విప్లవ రాజకీయాలపై విశ్లేషిస్తూ మాట్లాడారు. విలేకరులు అడిగిన ప్రశ్నలకు ఓపికతో సమాధానం చెప్పారు.

పోలీసు నిర్భందంలో ఉత్తర తెలంగాణ జిల్లాలలో నక్సల్స్ కార్యకలపాలు విస్తరింప చేసిన కటకం సుధర్శన్ ను 2001లో రెండోసారి కేంద్ర కమిటీ సభ్యుడిగా పార్టీ ఎంపిక చేసింది. ఆ తరువాత అతను సెంట్రల్ రీజనల్ బ్యూరో సెక్రటరీగా 2017 వరకు పనిచేశారు. అనంతరం పలు అనారోగ్య సమస్యల కారణంగా తన బాధ్యతల నుంచి తప్పుకున్నారు. గెరిల్లా పోరాటంలో దిట్ట అయిన కటకం సుదర్శన్‌ ఆనంద్‌, మోహన్‌, వీరేందర్‌జీ అని వివిధ పేర్లతో పనిచేశారు.

ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని సుక్మా జిల్లాలో 2013లో మావోల దాడిలో 27 మంది మరణించారు. ఈ భారీ దాడి వెనుక వ్యూహకర్త కటకం సుదర్శన్. కొంతకాలం టీచర్‌గా కూడా పనిచేశారు. ఒకప్పటి ఆదిలాబాద్ జిల్లా సీపీఐ (మావోయిస్టు) సెక్రటరీ సాధనను వివాహం చేసుకున్నారు. (ఏజెన్సీలు)