हैदराबाद: अधिकारी शहर के नेहरू प्राणी उद्यान में आगंतुकों को बेहतर सेवाएं प्रदान करने की योजना बना रहे हैं। टेक्नोलॉजी का इस्तेमाल कर नए बदलाव कर रहे हैं। चिड़ियाघर में पहले से ही ई-टिकटिंग, ई-वाहन बुकिंग, जीपीएस युक्त ई-वाहन, सोलर सीसी कैमरे, सर्विलांस और थर्मल ड्रोन सेवाएं उपलब्ध हैं। जानवरों के बाड़ों की जीआईएस और जीपीएस तकनीक से मैपिंग की जा रही है। जल्द ही पार्किंग एरिया में फास्टैग लागू कर दिया जाएगा। चिड़ियाघर और जानवरों की पूरी जानकारी देने के लिए अधिकारी ज़ूपीडिया ऐप लेकर आ रहे हैं।
मिरर बैरियर्स
मिरर बैरियर बाड़े (Mirror Barrier Enclosures) लगाने की तैयारी की जा रही है। वर्तमान में केवल साँपों और पक्षियों के लिए दर्पण अवरोध और द्वार हैं। जल्द ही बड़े जानवरों के लिए भी मिरर बैरियर लगाए जाएंगे। यदि ये उपलब्ध हो जाएं, तो आगंतुक शेर, बाघ और अन्य बड़े जानवरों को करीब से देख सकते हैं। विदेशों में चिड़ियाघरों में मिरर बैरियर्स का व्यापक रूप से उपयोग किया जाता है। अधिकारी उसी तरह यहां भी उपलब्ध कराने की तैयार कर रहे हैं।
ज़ू पीडिया के साथ नेविगेशन
चिड़ियाघर पार्क अधिकारी जल्द ही ज़ू पीडिया नाम से एक ऐप लाने जा रहे हैं। इससे दर्शक आसानी से जान सकेंगे कि चिड़ियाघर में कौन सा जानवर किस स्थान पर है। ऐप में नेविगेशन उपलब्ध है। इसमें रेस्टोरेंट, टिकट काउंटर, बेबी फीडिंग सेंटर, पार्किंग एरिया, रेस्ट रूम के साथ जानवरों की भी जानकारी शामिल है। सर्च करने पर नेविगेशन तक पहुंच सकता है। ऐप में जानवरों और पेड़ों से संबंधित ऑडियो और टेक्स्ट के रूप में जानकारी है।
FASTAG
चिड़ियाघर पार्क में हर दिन हजारों लोग आते हैं। सप्ताहांत में अधिक भीड़ होती है। वर्तमान में ज़ूपार्क पार्किंग क्षेत्र में पार्किंग शुल्क मैन्युअल रूप से एकत्रित किया जाता है। जल्द ही FASTAG सिस्टम लाने की तैयारी की जा रही है। पार्किंग क्षेत्र में फास्टैग का निर्माण पूरा हो चुका है। अधिकारियों का कहना है कि यह जल्द ही शुरू हो जाएगा। लाइव स्ट्रीमिंग.. वीआर तकनीक जल्द ही चिड़ियाघर में लाइव स्ट्रीमिंग लाएगी। इस सुविधा से पशुओं को घर बैठे पशु बाड़ों में लगे कैमरों के माध्यम से लाइव देखा जा सकेगा।
वर्चुअल तकनीक
घर बैठे ही आप जान सकते हैं कि जानवरों की हरकत क्या है और वे क्या कर रहे हैं। इस प्रकार की तकनीक चेन्नई चिड़ियाघर में पहले से ही चल रही है। इसे जल्द ही हैदराबाद जू पार्क में लाने की तैयारी की जा रही है। साथ ही आगंतुकों को वर्चुअल तकनीक (वीआर) भी उपलब्ध कराई जाएगी। इसे चिड़ियाघर में एक स्थान पर रखा गया है। यदि आप वीआर हेडसेट लगाते हैं, तो आपको महसूस होगा कि चिड़ियाघर में जानवर आपके बगल में और आपके सामने चल रहे हैं।
जानवरों के लिए माइक्रोचिप्स
जानवरों को पहचानने और उनका इतिहास जानने के लिए चिड़ियाघर के अधिकारियों ने प्रत्येक जानवर में एक माइक्रोचिप लगाई है। इन्हें PAT टैग कहा जाता है। एक चिड़ियाघर में एक ही प्रकार के कई जानवर होते हैं। इन PAT टैग का उपयोग प्रत्येक जानवर की निगरानी करने और आवश्यक उपचार प्रदान करने के लिए किया जाता है। चिप के जरिए हर जानवर का एक नंबर होता है। एक बार स्कैन करने के बाद, जानवर से संबंधित सभी विवरण एक डिवाइस पर प्रदर्शित होंगे।
ई-टिकटिंग के साथ कतारों की जाँच
पहले आगंतुकों को प्रवेश टिकट के लिए ज़ूपार्क टिकटिंग काउंटरों पर कतार लगानी पड़ती थी। ज़ूपार्क अधिकारियों ने काउंटरों पर भीड़ को रोकने के लिए ई-टिकटिंग प्रणाली शुरू की है। प्रवेश टिकट ज़ूपार्क वेबसाइट के साथ-साथ हैदराबाद चिड़ियाघर ऐप के माध्यम से ऑनलाइन बेचे जाते हैं। 30 टिकट व्यक्तिगत रूप से जारी किए जाते हैं और संस्थानों को असीमित टिकट जारी किए जाते हैं। इसके अलावा ज़ूपार्क टिकटिंग काउंटरों पर क्यूआर कोड भुगतान लागू किया जा रहा है। मुलुगु फ़ॉरेस्ट कॉलेज के छात्र (चिड़ियाघर पुलिस) आगंतुकों को ऑनलाइन भुगतान के बारे में शिक्षित करने के लिए हर सप्ताह आ रहे हैं।
100 सोलर सीसी कैमरे
चिड़ियाघर में कुल 300 सीसी कैमरे हैं। इनमें से 200 सामान्य और 100 सोलर सीसी कैमरे हैं। सौर सीसीटीवी कैमरे वर्तमान आपूर्ति से स्वतंत्र रूप से काम करते हैं। इनके जरिए कर्मचारी चिड़ियाघर कमांड कंट्रोल रूम से जानवरों की गतिविधियों पर नजर रख रहे हैं। जानवरों और आगंतुकों की गतिविधियों का पता लगाने के लिए मोशन कैप्चर कैमरे और थर्मल ड्रोन का भी उपयोग किया जाता है।
साइनबोर्ड पर क्यूआर कोड
पहले जानवरों के बाड़े में जानवरों के बारे में बताने के लिए साइनबोर्ड होते थे। वर्तमान में क्यूआर कोड साइनबोर्ड पर उपलब्ध है। जानवरों की पूरी जानकारी जानने के लिए आगंतुक अपने फोन पर क्यूआर कोड को स्कैन कर सकते हैं। चिड़ियाघर में जानवरों के साथ-साथ पेड़ों के लिए भी क्यूआर कोड लगाए गए हैं।
जल्द ही मिरर बैरियर बाड़े
ज़ूपार्क क्यूरेटर सुनील हिरेमत ने बताय कि हम टेक्नोलॉजी लाकर चिड़ियाघर में सुविधाएं बढ़ा रहे हैं। पहले से चल रही ई-टिकटिंग ने ज़ूपार्क टिकटिंग काउंटरों पर भीड़ कम कर दी है। ज्यादातर लोग प्रवेश टिकट ऑनलाइन बुक करा रहे हैं। जल्द ही हम चिड़ियाघर के पार्किंग क्षेत्र में फास्टैग प्रणाली लागू करने जा रहे हैं। आगंतुकों के लिए पार्किंग शुल्क का भुगतान करना आसान हो जाएगा। हम ज़ूपीडिया ऐप विकसित कर रहे हैं। यदि यह उपलब्ध हो जाता है तो यह आगंतुकों के लिए बहुत उपयोगी होगा। मिरर बैरियर एनक्लोजर लाने की तैयारी की जा रही है।
यह भी पढ़ें-
నెహ్రూ జూలాజికల్ పార్కు మరింత స్మార్ట్
హైదరాబాద్: సిటీలోని నెహ్రూ జూలాజికల్ పార్కులో సందర్శకులకు మెరుగైన సేవలు అందించేందుకు అధికారులు ప్లాన్ చేస్తున్నారు. టెక్నాలజీని వినియోగించుకుంటూ సరికొత్త మార్పులు చేస్తున్నారు. ఇప్పటికే జూపార్కులో ఈ–టికెటింగ్, ఈ–వెహికల్స్ బుకింగ్, ఈ–వెహికల్స్ కు జీపీఎస్, సోలార్సీసీ కెమెరాలతో నిఘా, థర్మల్ డ్రోన్ సేవలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. జీఐఎస్, జీపీఎస్ టెక్నాలజీతో యానిమల్ ఎన్క్లోజర్లను మ్యాపింగ్ చేస్తున్నారు. త్వరలో పార్కింగ్ ఏరియాలో ఫాస్టాగ్అమలులోకి రానుంది. జూపార్క్, జంతువుల పూర్తి వివరాలను తెలియజేసేలా అధికారులు జూ పీడియా యాప్ ను తీసుకురాబోతున్నారు.
మిర్రర్ బారియర్ ఎన్క్లోజర్లు
మిర్రర్ బారియర్ ఎన్క్లోజర్లు ఏర్పాటుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం స్నేక్స్, బర్డ్స్కు మాత్రమే మిర్రర్ బారియర్ఎన్ క్లోజర్లు ఉన్నాయి. త్వరలో పెద్ద జంతువులకు కూడా మిర్రర్ బారియర్స్ పెట్టనున్నారు. ఇవి అందుబాటులోకి వస్తే సింహం, పులులు, ఇతర పెద్ద జంతువులను సందర్శకులు దగ్గరగా చూడొచ్చు. విదేశాల్లోని జూపార్కుల్లో మిర్రర్ బారియర్స్ ను ఎక్కువగా వాడుతున్నారు. అదే తరహాలో ఇక్కడ అందుబాటులోకి తీసుకురావాలని చూస్తున్నారు.
జూ పీడియాతో నేవిగేషన్
జూ పార్క్అధికారులు త్వరలో జూ పీడియా పేరుతో యాప్ తీసుకురాబోతున్నారు. దీని ద్వారా జూపార్కులో ఏయే జంతువు ఏ ప్లేస్లో ఉందో సందర్శకులు ఈజీగా తెలుసుకోవచ్చు. యాప్లో నేవిగేషన్ అందుబాటులో ఉంటుంది. జంతువులతో పాటు రెస్టారెంట్లు, టికెట్ కౌంటర్, బేబీ ఫీడింగ్ సెంటర్, పార్కింగ్ ఏరియా, రెస్ట్ రూమ్స్ అన్నింటికి సంబంధించిన సమాచారం అందులో ఉంటుంది. సెర్చ్ చేస్తే నేవిగేషన్ ద్వారా అక్కడికి చేరుకోవచ్చు. జంతువులు, చెట్లకు సంబంధించిన ఆడియోలు, టెక్ట్స్ రూపంలో సమాచారం యాప్లో ఉంటుంది.
పార్కింగ్ ఏరియాలో ఫాస్టాగ్
జూ పార్కుకు రోజూ వేలాది మంది వస్తుంటారు. వీకెండ్స్రద్దీ మరింత ఎక్కువగా ఉంటుంది. ప్రస్తుతం జూపార్క్ పార్కింగ్ఏరియాలో మాన్యువల్గా పార్కింగ్ఫీజు వసూలు చేస్తున్నారు. త్వరలో ఫాస్టాగ్ సిస్టమ్ తీసుకురావడానికి సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. పార్కింగ్ ఏరియాలో ఫాస్టాగ్కు సంబంధించిన నిర్మాణం పూర్తి కావచ్చింది. త్వరలోనే ప్రారంభిస్తామని అధికారులు చెబుతున్నారు. లైవ్ స్ట్రీమింగ్.. వీఆర్ టెక్నాలజీత్వరలో జూపార్కులో లైవ్ స్ట్రీమింగ్ తీసుకురానున్నారు. ఈ సదుపాయంతో యానిమల్ ఎన్ క్లోజర్ల వద్ద ఏర్పాటు చేసిన కెమెరాల ద్వారా ఇంటి నుంచే జంతువులను లైవ్లో చూడొచ్చు.
వర్చువల్ టెక్నాలజీ
జంతువుల కదలికలు, అవేం చేస్తున్నాయో తెలుసుకోవచ్చు. ఈ తరహా టెక్నాలజీ చెన్నై జూపార్కులో ఇప్పటికే అమలులో ఉంది. త్వరలో హైదరాబాద్ జూపార్కులోనూ తీసుకొచ్చేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. అలాగే వర్చువల్ టెక్నాలజీని(వీఆర్)ని సందర్శకులకు అందించనున్నారు. జూపార్క్లోని ఓ పాయింట్ వద్ద ఉంచున్నారు. వీఆర్ హెడ్సెట్ పెట్టుకుంటే జూలోని జంతువులు మన పక్కనే, ఎదురుగా తిరుగుతున్న అనుభూతి కలుగుతుంది.
యానిమల్స్కు మైక్రో చిప్స్
జంతువులను గుర్తుపట్టేందుకు, వాటి హిస్టరీని తెలుసుకునేందుకు జూపార్క్అధికారులు ఒక్కో యానిమల్కు మైక్రోచిప్ అమర్చారు. వీటిని పీఏటీ ట్యాగ్స్ అంటారు. జూపార్కులో ఒకే రకమైన జంతువులు చాలా ఉంటాయి. ప్రతి జంతువును మానిటర్ చేసేందుకు, అవసరమై ట్రీట్మెంట్ అందించేందుకు ఈ పీఏటీ ట్యాగ్స్ఉపయోగపడుతున్నాయి. చిప్ ద్వారా ప్రతి జంతువుకు ఓ నంబర్ ఉంటుంది. స్కాన్ చేయగానే జంతువుకు సంబంధించిన అన్ని వివరాలు ఓ డివైస్లో డిస్ప్లే అవుతాయి.
ఈ– టికెటింగ్తో క్యూలైన్లకు చెక్
గతంలో ఎంట్రీ టికెట్ల కోసం జూపార్క్ టికెటింగ్కౌంటర్ల వద్ద సందర్శకులు బారులుతీరేవారు. కౌంటర్ల వద్ద రద్దీకి చెక్ పెట్టేందుకు జూపార్క్ అధికారులు ఈ-–టికెటింగ్ వ్యవస్థను తీసుకొచ్చారు. జూపార్క్ వెబ్సైట్ తో పాటు హైదరాబాద్ జూ యాప్ ద్వారా ఆన్లైన్లో ఎంట్రీ టికెట్లు విక్రయిన్నారు. ఇండివిజువల్గా 30 టికెట్లు, ఇనిస్టిట్యూషన్లకు అపరిమిత టికెట్లు జారీ చేస్తున్నారు. అలాగే జూపార్క్ టికెటింగ్కౌంటర్ల వద్ద క్యూఆర్ కోడ్ పేమెంట్ అమలు చేస్తున్నారు. ఆన్లైన్పేమెంట్పై సందర్శకులకు అవగాహన కల్పించేందుకు ప్రతివారం ములుగు ఫారెస్ట్ కాలేజీ స్టూడెంట్లు(జూ కాప్స్) వస్తున్నారు.
100 సోలార్ సీసీ కెమెరాలు
జూపార్కులో మొత్తం 300 సీసీ కెమెరాలున్నాయి. వీటిలో 200 నార్మల్వి కాగా,100 సోలార్ సీసీ కెమెరాలు. కరెంట్ సప్లయ్తో సంబంధం లేకుండా సోలార్ సీసీ కెమెరాలు పనిచేస్తున్నాయి. వీటి ద్వారా జూ కమాండ్ కంట్రోల్ రూమ్నుంచి జంతువుల కదలికలను సిబ్బంది మానిటర్ చేస్తున్నారు. అలాగే మోషన్ క్యాప్చర్ కెమెరాలు, థర్మల్ డ్రోన్స్ ద్వారా జంతువులు, సందర్శకుల కదలికలను గుర్తిస్తున్నారు.
సైన్ బోర్డులపై క్యూఆర్ కోడ్
గతంలో యానిమల్స్ ఎన్క్లోజర్వ వద్ద జంతువుల గురించి తెలిపేలా సైన్ బోర్డులుండేవి. ప్రస్తుతం సైన్ బోర్డులపై క్యూఆర్ కోడ్అందుబాటు లో ఉంది. సందర్శకులు తమ ఫోన్లలో ఆ క్యూఆర్ కోడ్ స్కాన్ చేస్తే జంతువుల పూర్తి వివరాలు తెలుసుకోవచ్చు. జంతువులతోపాటు జూపార్కులోని చెట్లకు క్యూఆర్కోడ్లు ఏర్పాటు చేశారు.
త్వరలో మిర్రర్ బారియర్ ఎన్క్లోజర్లు
టెక్నాలజీని అందిపుచ్చుకుని జూపార్కులో సౌకర్యాలు పెంచుతున్నాం. ఇప్పటికే అమలులో ఉన్న ఈ– టికెటింగ్ ద్వారా జూపార్క్ టికెటింగ్కౌంటర్ల వద్ద రద్దీ తగ్గింది. ఎక్కువ మంది ఆన్లైన్లోనే ఎంట్రీ టికెట్లు బుక్చేసుకుంటున్నారు. త్వరలో జూ పార్కింగ్ఏరియాలో ఫాస్టాగ్ సిస్టమ్అమలుచేయబోతున్నాం. సందర్శకులు పార్కింగ్ ఫీజు చెల్లించడం మరింత ఈజీ అవుతుంది. జూపీడియా యాప్ను డెవలప్చేస్తున్నాం. అది అందుబాటులోకి వస్తే సందర్శకులకు ఎంతో ఉపయోగపడుతుంది. మిర్రర్ బారియర్ఎన్క్లోజర్లు తీసుకొచ్చేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నాం. సునీల్ హిరేమత్, క్యూరేటర్, జూపార్క్ (ఏజెన్సీలు)
